Regisseur Darren Aronofsky schetst de manier waarop het verhaal voor zijn film Black Swan (2010) vorm kreeg in een interview met Dave Mestdach (Knack Focus, 5 september 2010, op het filmfestival van Venetië):
“Eigenlijk ging het zo. Aangezien mijn zus vroeger danseres was, ben ik altijd in ballet geïnteresseerd geweest zonder daarom een kenner te zijn. Alleen vond ik lange tijd geen geschikt scenario of een juiste invalshoek voor een film. Tien jaar geleden – tijdens het monteren van Requiem for a Dream – las ik echter The Understudy van Andres Heinz. Dat script ging over de intriges achter de schermen van een Broadway-theatergezelschap. Wat later las ik ook De dubbelganger, een kortverhaal van Dostojevski over een man die er van overtuigd is dat zijn collega zijn identiteit heeft overgenomen. Dat vond ik een heel enge en fascinerende gedachte. Nog wat later zag ik een opvoering van Het Zwanenmeer van Tsjaikovski waarin de soliste zowel de rol van de Witte als de Zwarte Zwaan danste. Uit al die dingen samen is uiteindelijk het concept voor Black Swan ontstaan.”
Met De dubbelganger van Fjodor Dostojevski (1821-1881) en het ballet Het Zwanenmeer van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski (1840-1893) plaatst Aronofsky zijn film in een rijk cultuurhistorisch en literair perspectief, dat gaat van de Metamorfosen van Ovidius (43 v. Chr. – 17 na Chr.), over Duitse, Russische en Deense sprookjes, tot de Engelse gothic novel en Richard Wagners opera Lohengrin. Daardoor bevat het verhaal van Black Swan ook een aantal geliefkoosde kernthema’s uit het werk van René Girard. Het leek mij interessant om die thema’s, en de manier waarop ze in de film aan bod komen, een beetje meer uit te spitten. Het resultaat is een filmfiche met cultuurhistorische en literaire achtergronden:
KLIK HIER OM DE FILMFICHE TE LEZEN (PDF)
Ik maakte ook een videocompilatie met de eindscènes uit Black Swan, gecombineerd met fragmenten uit enkele literaire werken die in de filmfiche worden besproken.
SPOILER ALERT!
If you haven’t seen the movie Black Swan, you shouldn’t watch this. Otherwise:
CLICK TO WATCH:
Mimetic Margins 